جنگ‌ها همواره فراتر از مرزهای جغرافیایی و نظامی، اثرات عمیقی در لایه‌های اجتماعی، روانی، فرهنگی و اقتصادی برجای می‌گذارند. تجربه‌های تاریخی در جهان و منطقه نشان می‌دهد که در شرایط بحرانی، بی‌توجهی به پیامدهای اجتماعی جنگ، به تضعیف انسجام ملی، فرسایش اعتماد عمومی و افزایش آسیب‌پذیری جامعه می‌انجامد. جنگ اخیر اسرائیل علیه ایران نیز بی تردید، آثار روانی قابل توجهی، از اضطراب عمومی تا گسست‌های اجتماعی و تهدیدهای امنیت شغلی و اقتصادی در جامعه داشته است.
در چنین شرایطی، نهادهای واسطه و مردم‏نهاد همچون اتاق بازرگانی، می‏توانند در تقویت حکمرانی اجتماعی و مشارکت در مدیریت بحران‌های چندبعدی به عنوان ضرورت‌های جدید در مسیر بقا، نقش‌آفرینی کنند.
گزارش حاضر که بر مبنای مباحثات کارشناسی و نتایج یکی از جلسات اتاق فکر اجتماعی با موضوع «مدیریت پیامدهای اجتماعی جنگ اسرائیل علیه ایران با تمرکز بر نقش اتاق بازرگانی» تهیه شده، با هدف بررسی نقش اتاق در دوران جنگ و پس از آن، مجموعه‌ای از تحلیل‌ها و سیاست‌های پیشنهادی را در سه محور اصلی ارائه می‌دهد:
1. حمایت از جامعه، بنگاه‌ها و تشکل‌های اقتصادی؛ از طریق ایجاد نهادهای گفت‌وگو با حاکمیت، تشکیل شوراهای تخصصی در سطوح ملی، پایش صنایع آسیب‌پذیر و طراحی برنامه‌های حمایتی برای گروه‌های پرریسک مانند فریلنسرها و جوانان.
2. ارتقاء امنیت روانی، فرهنگی و اجتماعی؛ با تأکید بر تقویت تاب‌آوری روانی، ترویج فرهنگ خودمراقبتی، تضمین دسترسی به اینترنت و فضای رسانه‌ای آزاد، روایت‌سازی مثبت، مستندسازی تجربه‌ها و ارائه خدمات حمایتی و مشاوره‌ای.
3. افزایش تاب‏آوری اقتصادی- اجتماعی؛ از طریق اقداماتی مانند برگزاری نشست‌های اجتماعی، بازتعریف رابطه مردم و دولت، مشارکت در رگولاتوری و حمایت از کمپین‌های ملی با محوریت سرمایه اجتماعی.
در مجموع، 18 پیشنهاد سیاستی در این سه حوزه تنظیم شده که هم‌زمان دارای نگاه کوتاه‌مدت برای پاسخ فوری به بحران و دیدگاه میان‌مدت برای بازسازی اعتماد عمومی و همبستگی ملی هستند. این پیشنهادها، اتاق بازرگانی را از نهاد صرفاً اقتصادی به یک بازیگر فعال در حکمرانی اجتماعی ارتقا می‌دهند؛ بازیگری که با جسارت، عقلانیت و انعطاف، می‌تواند در عبور کشور از بحران‌ها و شکل‌گیری آینده‌ای مقاوم و منسجم، نقشی کلیدی ایفا کند.

Wars have always had profound effects beyond geographical and military borders, leaving deep marks on the social, psychological, cultural, and economic layers of society. Historical experiences across the world and the region show that in times of crisis, neglecting the social consequences of war leads to weakened national cohesion, erosion of public trust, and increased societal vulnerability. The recent war waged by Israel against Iran has undoubtedly left significant psychological impacts -ranging from public anxiety to social fragmentation and threats to job and economic security.
In such circumstances, intermediary and civil society institutions, such as chambers of commerce, can play a critical role in strengthening social governance and contributing to the management of multifaceted crises—an emerging necessity for survival.
This report, based on expert discussions and the outcomes of a roundtable held by the Social Think Tank on the topic “Managing the Social Consequences of the Israel war against Iran with a Focus on the Role of the Chamber of Commerce,” seeks to examine the role of the Chamber during and after the war. It offers a set of analyses and policy recommendations organized around three main pillars:
1. Support for society, businesses, and economic associations: Through the establishment of dialogue platforms with the government, formation of specialized national councils, monitoring of vulnerable industries, and designing support programs for high-risk groups such as freelancers and youth.
2. Promotion of psychological, cultural, and social security: By reinforcing mental resilience, promoting a culture of self-care, ensuring access to the internet and free media space, constructing positive narratives, documenting experiences, and providing support and counseling services.
3. Enhancement of socio-economic resilience: Through actions such as organizing social forums, redefining the people-government relationship, engaging in regulatory processes, and supporting national campaigns centered around social capital.
Altogether, 18 policy recommendations have been formulated within these three areas, combining both short-term strategies for immediate crisis response and mid-term approaches aimed at rebuilding public trust and national solidarity. These recommendations elevate the Chamber of Commerce from a purely economic institution to an active player in social governance—a role that, with boldness, rationality, and adaptability, can contribute decisively to navigating the country through crises and shaping a resilient, cohesive future.