براساس داده‏ های مرکز آمار ایران، روند 10 ساله تغییرات دو شاخص مقدار تولید صنعت و معدن (به جز استخراج نفت و گاز طبیعی)، نزولی و روند شاخص مقدار تولید کشاورزی، صعودی است. به عبارتی دیگر، طی دهه منتهی به سال 1399، تقریباً در کلیه سال‏ ها، دو شاخص تولید صنعت و معدن از رقم سال پایه 1390 کمتر هستند و باستثنای مقدار تولید معدن که در سال 1393 به رقم سال پایه نزدیک شد، در مابقی سال‏ ها، همواره سطح تولید این دو بخش کمتر از سال پایه است. میانگین رشد سالانه شاخص مقدار تولید صنعت و معدن طی بازه زمانی 1390 الی 1399 به ترتیب؛ منفی 1 درصد و منفی 0.4 درصد و در مقابل میانگین مزبور برای شاخص مقدار تولید کشاورزی، 1.1 درصد است.
بررسی ‏ها نشان می ‏دهد بسته به شدت رکود طی دو دوره 1391 الی 1392 و 1397 الی 1398، خروج از رکود هم متناسب با شدت و عمق آن، متفاوت است. این مطلب برای هر دو بخش صنعت و معدن صادق است یعنی در دوره اول تحریم، افت تولید شدیدتر و خروج از رکود در سال 1393 با نرخ مثبت بالاتری در مقایسه با دوره دوم تحریم، اتفاق می‏ افتد.
پیامدهای ناشی از بروز تحریم و تشدید آن، سوء مدیریت و ناکارامدی سیاست‏ های اقتصادی از عوامل اصلی عدم رونق بخش ‏های صنعت و معدن کشور و رشد نسبتاً ضعیف بخش کشاورزی طی دهه اخیر است. بروز پدیده همه ‏گیری کووید-19 با وجود تحمیل آسیب‏ هایی بر فعالیت‏ های اقتصادی کشور در سال 1399، موجب استمرار افت تولید در سه بخش مورد بررسی نشد و در این سال هر سه بخش صنعت، معدن و کشاورزی، رشد مثبتی را در مقایسه با سال 1398، کسب کردند.
مهسا رجبی نژاد