ملزومات پزشکی انواع مختلفی دارند که برخی از آن‌ها از درجات اهمیت بالایی برخورداند و بعضا در فقدان این نوع ملزومات، وضعیت سلامت جامعه و کنترل بیماری‌ها به خطر می‌افتاد. سرنگ و سرسوزن از جمله ملزومات مهمی هستند که در اغلب مداخلات پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاربرد این محصولات در شرایط بحرانی پزشکی یا اصطلاحا «اورژانسی» بیشتر نمود پیدا می‌کند.

بسیاری از کشورها این نوع محصولات را در سطح محدود تولید می‌کنند. ایران از سال‌ها پیش تولیدکننده ملزومات پزشکی در انواع و اقسام مختلف بوده، اما نقطه اوج گیری تولید سرنگ و سرسوزن در ایران مربوط به سال‌های پس از انقلاب و آغاز جنگ بود؛سال‌هایی که به دلیل تعداد بالای مجروحان و زخمی‌های مناطق درگیر جنگ، مقدار زیادی سرنگ و سرسوزن مورد نیاز بود. تولیدات سرنگ و سرسوزن کشور از آن زمان در حجم بالایی اتفاق افتاد و سال‌های پساجنگ هم این مقدار تولید ادامه پیدا کرد. به بیانی دیگر، در یک زمان‌ بحرانی که این محصولات بسیار مورد نیاز بود، دولتمردان توجه خاصی به افزایش تولیدات این حوزه داشتند و حتی تسهیلاتی هم به تولیدکنندگان این محصولات اختصاص دادند، اما نکته مغفول در این بین، فقدان برنامه برای ادامه تولید و ایجاد توازن بین میزان تولید و عرضه و عدم سیاستگذاری صحیح و هوشمندانه بود؛ به نحوی که در حال حاضر، کشور در زمینه تولید انواع سرنگ و سرسوزن، مازاد تولید دارد.

به طور مشخص، راه حل خروج از حالت اشباع تولید سرنگ و سرسوزن، صادرات است. اما به دلیل مسائل مالی در حوزه صادرات، تحریم و عدم رغبت کشورهای دیگر به برقراری روابط تجاری با ایران و بالا بودن قیمت تمام شده سرنگ و سرسوزن در داخل کشور، این مورد قابل انجام نیست.

به دلیل عدم تولید سرنگ و سرسوزن در کشورهای همسایه از گذشته تا کنون، این کشورها در زمان کرونا مشتری تمام عیار محصولات ایرانی شدند. اما پس از اتمام بحران کرونا و به دلیل مسائل دیپلماتیک ، میزان صادرات این محصولات به صفر رسید و تولیدکنندگان سرنگ و سرسوزن را با چالش‌هایی جدی مواجه کرد؛ به نحوی که اکنون میزان تولید بیشتر از سه برابر نیاز داخلی است. در حال حاضر میزان مصرف سرسوزن و سرنگ کشور حدودا 1 میلیارد عدد است، در حالی که بالغ بر 3 میلیارد ظرفیت تولید 16 قلم سرنگ تزریقی وجود دارد؛به همین دلیل تمام کارخانه‌های تولیدکننده سرنگ و سرسوزن با یک سوم ظرفیت خود در حال کار هستند.

معضل دیگر تولیدکنندگان سرنگ و سرسوزن کشور، دخالت بخش دولتی در این حوزه است. پس از اتمام جنگ و در حالی که بخش خصوصی در حال پوشش دادن تمام نیاز کشور به سرنگ و سرسوزن مورد نیاز بود، در انتهای دهه 70 و اوایل دهه 80، سازمان هلال احمر ایران با تاسیس یک کارخانه دولتی به نام «سها» و وزارت بهداشت در اوایل دهه 90 با افتتاح یک مجموعه دولتی به نام «آوا پزشک» شرایط بازار سرنگ و سرسوزن را وخیم‌تر کردند. در حالت عادی و بدون دخالت دولت، تولیدات سرنگ و سرسوزن بخش خصوصی بیشتر از نیاز کشور بود و با افزوده شدن این دو کارخانه دولتی به تولیدات این حوزه، وخامت اوضاع بیشتر و و تولید با چالش‌های جدی‌تری مواجه شد؛ تا جایی که در سال‌های اخیر پنج مجموعه تولیدکننده این محصولات اعلام ورشکستگی کرده و از صحنه کنار رفتند.

با وجود اینکه اکنون ایران در زمینه تولید سرنگ و سرسوزن در خاورمیانه رتبه اول را دارد و این محصولات را وارد نمی‌کند، اما تولیدکنندگان مربوط با دلسردی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ زیرا حتی پیگیری‌های متداوم منجر به برنامه حمایتی  و بهبود شرایط نشده است. در شرایطی که ایران می‌توانست بزرگ‌ترین صادرکننده سرنگ و سرسوزن آسیا باشد، اما عدم صادرات و نبود حمایت در این بخش باعث شده تا ظرفیت تولیدی این حوزه بلااستفاده باقی بماند.

البته سندیکای تولیدکنندگان سرنگ و سرسوزن ایران به جد بر روی مساله صادرات محصولات متمرکز شده و آن‌ را به عناوین مختلف پیگیری کرده است، اما تا کنون به نتیجه ملموسی دست نیافته است. با این وجود سندیکای دست از تلاش برنمی‌دارد و همچنان در نمایشگاه‌های مختلف خارجی برای معرفی بیشتر تولیدکنندگان ایرانی شرکت کرده و با دولتمردان و تصمیم‌گیران جلسات متعددی برگزار می‌کند تا شاید این هدف مهم حاصل شود که خوشبختانه با پیگیری‌های سندیکا، اقدامات محدودی در آفریقا صورت گرفته که امید به روشن شدن این مسیر بیشتر کرده است.

بدیهی است تولید سرنگ و سرسوزن مانند سایر بخش‌ها با توسعه اقتصادی و صنعتی کشور رونق می‌گیرد و پرواضح است برای توسعه اقتصادی، به مقدماتی مانند رفع تحریم و مشکلات مربوط به FATF نیاز است. ضمن اینکه خروج بخش دولتی از این حوزه نیز به رونق تولیدات کمک می‌کند. این موضوع که بستری برای خروج دولت از بخش های اشباع شده تولید کالا فراهم شود و دولت در سایر حوزه‌ها کارآفرینی داشته باشد، واقعا برای صنف و صنعت تولید سرنگ و سرسوزن کمک کننده است.