آشفتگی‌های اخیر مشاهده‌شده در آبراه‌های مهم جهانی ناشی از تأثیر متقابل پیچیده‌ای از عوامل است که تنش‌های ژئوپلیتیکی را در کنار ضرورت‌های زیست‌محیطی در بر می‌گیرد. در حال حاضر بحران کانال سوئز مهم‌ترین این حوادث است که با زمین گیر شدن کشتی کانتینری Ever Given آغاز شد و در نتیجه حساسیت شبکه‌های تجاری جهانی را نسبت به شرایط پیش بینی‌نشده تشدید کرد. علاوه بر این، درگیری‌های مداوم و مسائل امنیتی در مناطقی مانند دریای سیاه و دریای سرخ، چالش‌های پیش روی صنعت کشتیرانی را تشدید کرده است.

اختلالات مسیرهای کشتیرانی بین‌المللی دارای پتانسیل تغییر شکل شبکه‌های دریایی و تغییر مسیر تجارت جهانی است. در کانون این تحولات، بحران جاری در دریای سرخ و کانال سوئز قرار دارد که در اواخر سال 2023 آغاز شد و همچنان ادامه دارد و با محدودیت‌های موجود در کانال پاناما و تأثیر درگیری اوکراین بر دریای سیاه تشدید شده است. این بحران با کاهش قابل توجه ترانزیت کشتی‌ها به اوج خود رسیده است و در نتیجه جریان کالاها را مختل کرده و زنجیره تامین جهانی را پیچیده می‌کند. کاهش ترانزیت ماهانه از طریق کانال‌های محوری، بر بزرگی چالش‌های پیش روی صنعت کشتیرانی تاکید می‌کند. هم کانال سوئز و هم کانال پاناما شاهد کاهش بیش از 40 درصدی ترانزیت در مقایسه با زمان اوج خود بوده‌اند. این وضعیت که در ماه‌های اخیر تشدید شده منجر به انحراف کشتی‌های کانتینری از کانال سوئز و افزایش مسافت طی شده کشتی‌ها در اطراف دماغه امید نیک شده است.

اختلالات در آبراه‌های مهم جهانی پیامدهای گسترده‌ای برای صنایع بی‌شماری از جمله ساخت و ساز، خودروسازی، مواد شیمیایی و ماشین آلات دارد. وابستگی این بخش‌ها به واردات میانی از منطقه آسیا-اقیانوسیه، آنها را به ویژه در برابر اختلالات دریای سرخ و کانال سوئز مستعد می‌کند. علاوه بر این، تامین انرژی، امنیت غذایی و پایداری زیست محیطی به دلیل ناآرامی در مسیرهای تجارت دریایی به خطر افتاده است. کشورهای در حال توسعه، بیش از سایر کشورها بار نامتناسبی از اختلالات در شبکه‌های کشتیرانی را متحمل می‌شوند. کاهش درآمدهای تجاری و افزایش هزینه‌های حمل و نقل، آسیب‌پذیری‌های موجود را تشدید می‌کند و معیشت هزاران نفر را به خطر می‌اندازد.

برای ذینفعان در تمامی صنایع ضروری است که به دنبال راه‌حل‌های نوآورانه‌ای که تاب‌آوری و سازگاری را در شبکه‌های تجارت دریایی افزایش می‌دهد، باشند. این امر مستلزم سرمایه‌گذاری در بهبود زیرساخت‌ها، اجرای طرح‌های اضطراری کارآمد و پذیرش فناوری‌های دیجیتال برای بهینه‌سازی مسیرهای حمل و نقل و به حداقل رساندن اختلالات است.

علاوه بر این، برای رسیدگی به تنش‌های ژئوپلیتیکی و تهدیدات امنیتی که خطرات را در آبراه‌های کلیدی جهانی تشدید می‌کند، به تلاش‌های هماهنگی نیاز است. گفت‌وگوی دیپلماتیک، مکانیسم‌های حل مناقشه و همکاری بین‌المللی برای تقویت ثبات و تضمین جریان آزاد کالا از طریق نقاط گلوگاه دریایی ضروری است.

شایان ذکر است، اختلالات بر اهمیت تنوع بخشیدن به استراتژی‌های زنجیره تامین و کاهش اتکای بیش از حد به مسیرهای ترانزیت خاص تاکید می‌کند. بررسی روش‌های حمل‌ونقل جایگزین، مانند حمل‌ونقل ریلی و هوایی و تقویت توافق‌های تجاری منطقه‌ای می‌تواند به کاهش ریسک‌ها و افزایش تاب‌آوری زنجیره‌های تامین جهانی کمک کند.

در نهایت، غلبه بر چالش‌های ناشی از اختلالات در آبراه‌های کلیدی جهانی، نیازمند رویکردی هماهنگ و پیشگیرانه از سوی دولت‌ها، کسب‌وکارها و سازمان‌های بین‌المللی است. با اولویت دادن به همکاری، نوآوری و مدیریت ریسک، می‌توان شبکه‌های تجاری تاب‌آورتری ساخت که در برابر شوک‌ها مقاومت کرده و به رشد و توسعه اقتصادی پایدار در مقیاس جهانی کمک کند.