همه‏ گیری کووید-۱۹، جنگ روسیه با اوکراین، تغییرات اقلیمی و تحولات ژئوپلیتیکی باعث ایجاد اختلال در لجستیک و حمل‏ ونقل دریایی همراه با انسداد و بسته ‏شدن برخی بنادر شد که به‏ ناچار افزایش تاخیرها و هزینه‌های حمل‏ ونقل و همچنین بازآرایی مجدد مسیرهای حمل را بدنبال داشت.
حدود 80 درصد از حمل‏ ونقل کالاهای تجاری جهان توسط کشتی‏ ها انجام می‏ شود، در نتیجه بروز هر گونه اختلال در بنادر و خطوط کشتیرانی به این معناست که مواد غذایی، انرژی، دارو و سایر اقلام ضروری به موقع به دست مشتریان نمی‏ رسد، کسب و کارها در تامین نهاده ‏ها و کالاهای مورد نیاز برای تولید با مشکل مواجه می‏ شوند و قیمت‏ ها برای تولیدکنندگان و مصرف‏ کنندگان نیز افزایش می‏ یابد.
اگرچه طی ماه‏ های پایانی سال 2022 تاحدودی تأخیرها در حمل‏ ونقل بهبود یافته و نرخ هزینه حمل نیز در حال کاهش است، ولی حمل‏ ونقل دریایی - و به تبع آن تجارت جهانی - همچنان آسیب ‏پذیر است. ضرورت دارد صنعت کشتیرانی برای تقویت تاب‏ آوری و انعطاف پذیری خود در برابر بحران‏ های آینده و تغییرات اقلیمی، سرمایه‏ گذاری کند.
بنادر، شرکت‏های کشتیرانی و اپراتورهای حمل‏ ونقل باید ظرفیت خود را افزایش، و ناوگان و تجهیزات موردنیاز را تجدید و توسعه دهند، از وجود نیروی کار کافی و ماهر اطمینان حاصل کنند، اتصال به سایر جریانات حمل‏ ونقل و عملکرد خود را بهبود بخشند، انتشار گازهای گلخانه ‏ای را کاهش دهند و از وجود و برقراری رقابت سالم بین فعالان این حوزه مراقبت و محافظت کنند. مجموع اقدامات مزبور اطمینان لازم را برای تحمل طوفان بعدی توسط صنعت حمل ‏ونقل دریایی تامین خواهد نمود.
در این گزارش به تحولات متغیرهای اقتصادی مرتبط با حمل‏ ونقل دریایی طی سال‏های اخیر ، توصیه ‏های آنکتاد به دولت‏ها و فعالان این حوزه برای افزایش تاب‏ آوری در برابر بحران‏های احتمالی آینده به همراه عملکرد بنادر ایران در حوزه تجارت پرداخته شده است.
مریم خزاعی